Kto tak pięknie gra (zespoły kameralne)

Opowiedziałam wczoraj o orkiestrze kameralnej, dzisiaj chcę kilka słów o jeszcze mniejszych grupach, czyli o zespołach kameralnych. Każda ilość muzyków na scenie ma swoją nazwę, a niektóre zespoły mają nawet określony składy instrumentów. Jak to wygląda? Tak właśnie:

Jedna osoba na scenie, to solista, czyli gra lub śpiewa solo. Ale uwaga, jedna osoba grająca z towarzyszeniem orkiestry, fortepianu, bądź jakiegokolwiek zespołu, to również solista!

Duet- potocznie używa się tego określenia (np. duet fortepianowy, duet gitarowy) dla dwuosobowego zespołu instrumentalnego, w którym żaden z instrumentów nie pełni funkcji akompaniującej. Jest to określenie błędne, bo taki zespół nosi nazwę duo!
Natomiast duet, to kompozycja przeznaczona dla dwóch śpiewaków lub utwór muzyczny na dwa głosy wokalne, będący samodzielnym dziełem lub częścią jednej z wielkich form muzycznych: opery, operetki.

Trio- analogicznie do duo i duetów- zespół 3 śpiewaków, to tercet, a zespół 3 instrumentalistów to trio. W muzyce klasycznej nie ma ustalonego składu trio, spotyka się tutaj dowolne zestawienia. Natomiast typowe trio rockowe składa się z trzech instrumentów: gitara, gitara basowa i perkusja.

Kwartet - to zespół czterech muzyków. Tutaj już nie ma oddzielnej nazwy dla zespołów wokalnych i instrumentalnych (ani mieszanych). Za to mamy bardziej określone składy instrumentalne. ‘
• Kwartet smyczkowy- I skrzypce, II skrzypce, altówka i wiolonczela (chyba najbardziej znany taki kwartet, to Grupa MoCarta)
• Kwartet dęty- flet, obój, klarnet, fagot
• Kwartet fortepianowy: skrzypce, altówka, wiolonczela i fortepian
• Kwartet fletowy: flet, skrzypce, altówka i wiolonczela
• Kwartet saksofonowy: 4 saksofony: sopranowy lub altowy, altowy, tenorowy, barytonowy
• Ponadto bywają kwartety o nietypowych, dowolnych składach
Kwartet to również ulubiony skład zespołów rockowych.
• poszerzone o wokalistę trio rockowe, czyli: gitara, gitara basowa, perkusja i śpiew
• kwartet rockandrollowy – gitara prowadząca, gitara rytmiczna, gitara basowa i perkusja. Jeden lub więcej instrumentalistów także śpiewa. Na przykład The Beatles!
• kwartet gitarowy – dwie gitary prowadzące, gitara basowa i perkusja
• kwartet rockowy – gitara, gitara basowa, instrumenty klawiszowe i perkusja. Jeden lub więcej instrumentalistów śpiewa. Przykład Pink Floyd.

Kwintet - to zespół pięciu muzyków.
Kwintet to również w orkiestrze grupa instrumentów smyczkowych w składzie: pierwsze skrzypce, drugie skrzypce, altówka, wiolonczela i kontrabas. Kompozytorzy tzw. szkoły mannheimskiej uczynili z niego podstawę orkiestry symfonicznej.
Przykłady innych kwintetów:
• Kwintet dęty - flet, obój, klarnet, róg i fagot
• Kwintet dęty blaszany - 2 trąbki, róg, puzon, tuba
• Kwintet z udziałem kwartetu smyczkowego i jednego instrumentu dętego, najczęściej klarnetu
• Kwintet fortepianowy - dwoje skrzypiec, altówka, wiolonczela i fortepian
• Kwintet smyczkowy- dwoje skrzypiec, altówka, wiolonczela, kontrabas
Możliwe są również różne inne zestawienia pięciu instrumentów, jak np. kwintet harfowy - harfa i kwartet smyczkowy.
Kwintet jest często spotykanym zespołem wśród grup rockowych. Najczęściej jest to po prostu kwartet rockowy poszerzony o dowolny instrument.

Sekstet- to zespół 6 muzyków.
• Sekstety z instrumentami dętymi- powstawały wprawdzie na różne obsady, lecz najczęściej na 3 pary dętych – głównie klarnetów (ew. obojów), rogów i fagotów, albo na kwartet smyczkowy i parę rogów
• Sekstety na instrumenty smyczkowe- najczęściej 2 skrzypiec, 2 altówki i 2 wiolonczele
• Sekstety – kameralne „koncerty”- cieszyły się popularnością w XIX i XX w. Były to zespoły będące jakby koncertami w kameralnej obsadzie. Najczęściej rolę solisty pełnił w nich fortepian, któremu towarzyszyła para skrzypiec, altówka, wiolonczela i kontrabas – solowo obsadzona „orkiestra”
• Sekstety perkusyjne- w drugiej połowie XX w. powstało wiele utworów na 6-osobowe zespoły o swobodnie dobieranych składach, czasem z towarzyszeniem innych instrumentów, a czasem tylko perkusyjnych
• Sekstety wokalne- sześciu śpiewaków z towarzyszeniem orkiestry, ewentualnie chóru – zazwyczaj na zakończenie większych scen

Septet- zespół 7 muzyków

Oktet- zespół 8 muzyków

Nonet- zespół 9 muzyków- i to właśnie nonet uważany jest za najliczniejszy zespół kameralny zdolny do swobodnego występowania bez dyrygenta.

Jako ilustrację muzyczną do zespołów kameralnych, zapraszam do wysłuchania kwartetu klarnetowego Mazel Tov, który kiedyś gościł na scenie naszego domu kultury.